Guardiola và Arteta gặp nhau lần đầu tiên tại học viện Barca. Khi đó,épnhữnggìcủkenh14 Guardiola đã là thành viên của đội một, hơn Arteta 11 tuổi.
Hè 2016, sau khi giải nghệ trong màu áo Arsenal, cựu tiền vệ người Tây Ban Nha nhận lời làm trợ lý của Guardiola ở Man City. Tại đây, họ đoạt hai chức vô địch Ngoại hạng Anh, một Cup FA và hai Cup Liên đoàn Anh.
Sau khi sa thải Unai Emery và không thành công với HLV tạm quyền Freddie Ljungberg, Arsenal quyết định bổ nhiệm Arteta hồi tháng 12/2019. Kể từ đó, chiến lược gia 41 tuổi vực dậy Arsena, đoạt Cup FA, Cup Liên đoàn, Siêu Cup Anh và về nhì ở Ngoại hạng Anh mùa trước. Về phong cách huấn luyện, dù có những nét riêng, Arteta được cho "sao chép" năm chiến thuật từ Guardiola.
Arteta (trái) và Guardiola thời cả hai còn làm việc ở Man City. Ảnh: PA
Thủ môn quét (sweeper-keeper). Guardiola dẫn đầu xu thế dùng thủ môn chơi chân tốt tại Ngoại hạng Anh, khi tuyển mộ Ederson từ Benfica với giá 45 triệu USD hè 2017. Thủ thành người Brazil nhanh chóng chiếm suất bắt chính của Claudio Bravo và thành nhân tố chủ chốt trong lối chơi dưới trướng Guardiola.
Bên cạnh khả năng cản phá, thủ thành Brazil có thể kiểm soát, luân chuyển bóng, chuyền dài, thi đấu như hậu vệ bổ sung và không ngần ngại băng ra ngoài vòng cấm để phá những đường chuyền dài của đối thủ.
Một trong những thay đổi đầu tiên của Arteta khi trở lại sân Emirates là thay Bernd Leno bằng Aaron Ramsdale để giúp Arsenal cải thiện khả năng giữ bóng phần sân nhà. Thủ thành người Anh hoàn thành tốt nhiệm vụ này, nhưng cũng nhiều lần mắc lỗi chuyền hỏng khi bị đối thủ dồn ép.
Cả Ramsdale (trái) và Raya (phải) được Arteta tuyển mộ để phục vụ việc phát triển bóng từ sân nhà. Ảnh: Imago
Vì thế, Arteta đưa thủ thành đồng hương David Raya cập bến sân Emirates theo hợp đồng cho mượn hè này kèm tùy chọn mua đứt vào năm sau với mức phí 35 triệu USD. Sau những trận đầu dự bị và làm quen với môi trường mới, Raya đã chiếm suất bắt chính khi được đánh giá cao hơn Ramsdale ở khả năng phát triển bóng, cứu thua và làm chủ vòng cấm.
Hậu vệ biên ảo (inverted fullback). Sau khi đôn hậu vệ Philipp Lahm, Joshua Kimmich lên chơi ở tuyến giữa tại Bayern, Guardiola tiếp tục phát triển và nâng tầm sự thay đổi này ở Man City. Lần lượt Joao Cancelo, John Stones, Nathan Ake, Kyle Walker và Rico Lewis được thử nghiệm ở vai trò này nhằm tạo ra sự quá tải ở khu vực giữa sân khi Man City kiểm soát bóng.
Năm ngoái, Arteta ký hợp đồng với Oleksandr Zinchenko từ chính Man City để tạo ra sự thay đổi tương tự cho Arsenal. Hè này, HLV Tây Ban Nha muốn nâng cấp cả cánh phải với sự xuất hiện của Jurrien Timber. Hậu vệ Hà Lan lập tức tỏa sáng ở vai trò mới, nhưng chấn thương đầu gối dài hạn và phải nghỉ hết mùa.
Arteta quyết tâm kiên trì với chiến thuật này đến mức đẩy tiền vệ Thomas Partey xuống đá hậu vệ phải những trận đầu mùa, khi cả Zinchenko và Timber vắng mặt vì chấn thương.
Arteta chỉ đạo Zinchenko trong một tình huống tại Ngoại hạng Anh mùa trước. Ảnh: Reuters
Gây áp lực từ tuyến đầu. Từ khi bắt đầu sự nghiệp huấn luyện tại Barca, Guardiola luôn yêu cầu các cầu thủ phải pressing, giành lại quyền kiểm soát ngay sau khi mất bóng. Tất cả các cầu thủ tấn công của Guardiola thành lớp phòng ngự đầu tiên, có nhiệm vụ gây áp lực để cướp bóng phản công hoặc khiến đối thủ mắc sai lầm.
Arsenal đang cố gắng làm điều tương tự với đội trưởng Martin Odegaard là người chạy đuổi bóng nhiều nhất. Đây cũng là lý do mà Arteta ưu ái Eddie Nketiah hơn Gabriel Jesus ở vị trí trung phong, bởi sự năng nổ của cầu thủ người Anh.
Cách dùng tiền đạo. Man City vô địch Ngoại hạng Anh mùa 2021-2022 mà không có trung phong cắm. Khi đó, Sergio Aguero chuyển tới Barca, Man City không thể tuyển mộ Harry Kane từ Tottenham Hotspur, còn Gabriel Jesus nhiều lần bị đẩy ra cánh. Nhưng Guardiola vẫn thành công với những ngôi sao tấn công tốc độ và có khả năng rê dắt tốt như Raheem Sterling, Riyadh Mahrez, Phil Foden hay Bernardo Silva.
Arteta lưu ý đến cách tiếp cận này, khi loại bỏ cả hai tiền đạo truyền thống là Alexandre Lacazette và Pierre-Emerick Aubameyang.
Jesus trong pha làm bàn vào lưới Tottenham mùa trước. Ảnh: Reuters
Trớ trêu thay, khi Arteta tuyển mộ Jesus từ Man City, Guardiola lại thay đổi hoàn toàn triết lý tấn công bằng cách ký hợp đồng với Erling Haaland - người được giao nhiệm vụ giữ vị trí trong vòng cấm, không lùi sâu để kết thúc những đường chuyền của đồng đội.
Vì vậy, có lẽ không có gì ngạc nhiên khi Arsenal được đồn đoán muốn mua Ivan Toney của Brentford vào kỳ chuyển nhượng giữa mùa.
Phong cách chỉ đạo. Guardiola ít khi ngồi trên băng ghế dự bị, mà thường xuyên có mặt trên đường biên, hò hét, chỉ đạo các cầu thủ giữ đúng vị trí và đảm bảo cường độ cao xuyên suốt trận đấu. HLV Tây Ban Nha còn phản đối, gây áp lực lên các trọng tài và nhận tới ba thẻ vàng trong sáu vòng mở màn Ngoại hạng Anh, qua đó bị cấm chỉ đạo ở trận thua 0-1 trên sân Wolves cuối tuần trước.
Arteta thậm chí còn năng nổ hơn bên đường biên từ khi dẫn dắt Arsenal. Và báo Anh Sunsportbình luận vui rằng: "Chúc may mắn tới trọng tài chính Michael Oliver và trọng tài thứ tư Tim Robinson trên sân Emirates vào Chủ nhật".
Hồng Duy